De ZZP’er bestaat niet
We (de ZZP’ers) zijn behoorlijk in het nieuws de laatste tijd.
- Eerst moeten we verplicht aan het pensioen,
- Dan wordt er teveel gefraudeerd met de VAR, en krijgen we een BGL,
- Vervolgens zijn we te duur, en moeten we afscheid nemen van onze fiscale voordelen,
- Dan blijkt toch dat dat pensioen gewoon vrijwillig is, en overigens wel erg veel lijkt op de producten die al jaren bestaan,
- En die BGL, daar aarzelt de politiek toch over,
- De Zelfstandigenaftrek blijft voorlopig bestaan,
- Maar, 800.000 ZZP’ers, dat zijn er teveel. Die kosten te veel geld. Of dat misschien wat minder kan?
Ik word er bijna moedeloos van. En iedereen vraagt aan mij wat ik er nou van vind. Via linkedin, twitter en diverse fora discusieer ik er aardig op los. Vandaag probeer ik de vraagstukken voor jullie te ontrafelen en terug te brengen tot de kern. En mijn mening lees je natuurlijk ook. Ik ben benieuwd naar wat jullie er van vinden! Laat je dat horen?
Vraagstuk: Wat is een ZZP’er?
Het eerste probleem wat we moeten tackelen is het misbruik van de term ZZP’er. Een ZZP’er is een Zelfstandige Zonder Personeel. Maar heeft het fiscaal wel betekenis? En wat bedoelt de politiek eigenlijk als het gaat over ZZP’ers?
De ZZP’er bestaat niet
Nou ja, de belastingdienst heeft een hele afdeling op haar website met informatie voor ZZP’ers, maar fiscaal gezien bestaat de term niet. De fiscus kent drie smaken: Ondernemers, Werknemers en Resultaatgenieters. Als je Ondernemer bent met een eenmanszaak of VOF, dan betaal je Inkomstenbelasting over de winst. Heb je een BV, dan betaal je Vennootschapsbelasting over de winst. Werknemers betalen loonbelasting (en ze moeten aan het einde van de rit nog afrekenen middels de aangifte inkomstenbelasting voor particulieren). En Resultaatgenieters, die werken deels in loondienst en deels als freelancer, en die moeten hun inkomen uit hun freelancewerkzaamheden gewoon afrekenen via de particuliere IB-aangifte. De ZZP’er, die komt in dat hele rijtje niet voor. Al denk ik dat de fiscus toch die ZZP’er met een eenmanszaak bedoelt.
Maar, mensenkinderen, wat zijn er veel soorten en smaken* ZZP’ers met een eenmanszaak.
- Je hebt de Ondernemer-ZZP’er die tientallen of honderden klanten heeft, groeiambities heeft, investeert en innoveert.
- Je hebt de Interim-ZZP’er die voor hoge tarieven klussen doet als projectmanager, controller, adviseur en noem maar op bij meerdere klanten.
- Je hebt de Lage lonen-ZZP’er in de zorg of in de bouw, die vaak net zo lief in loondienst werkt, maar daar niet terecht kan. En die dus ‘noodgedwongen’ ZZP’er is. Die veel te weinig per uur krijgt en die dús geen pensioen kan opbouwen of een AOV kan afsluiten.
- Je hebt de UWV-ZZP’er, die door het UWV gestimuleerd is om ZZP’er te worden zodat hij uit de ww kan en de staat minder geld kost, en die nu door diezelfde staat als ’te duur’ wordt bestempeld omdat hij zo weinig belasting betaalt.
- Je hebt de Hobby-ZZP’er die eigenlijk helemaal niet hoeft te werken, maar het wel leuk vindt om er wat bij te doen. Die iedere avond urenlang achter zijn computer zit, daardoor wél aan zijn urennorm komt en dús recht heeft op alle aftrekposten, maar die in een jaar maar zo weinig winst maakt (rond de € 25.000) dat hij amper belasting betaalt.
Dus, als we het over de ZZP’er hebben, over wie hébben we het dan eigenlijk?
* Al deze soortren en smaken heb ik bedacht; deze bestaan officieel uiteraard al hélemaal niet!
Wélke ZZP’er zorgt nou voor wélke problemen?
Het ‘VAR-Vraagstuk’ gaat over de interim ZZP’er
Want de VAR probeert te voorkomen dat mensen lekker genieten van de fiscale voordelen voor ondernemers (zoals de zelfstandigenaftrek en de MKB-winstvrijstelling) terwijl ze eigenlijk gewoon werknemer zijn. De Interim-ZZP’er moet aantonen dat hij écht ondernemer is. Dat hij meerdere klanten heeft, investeert, een website heeft etc. etc. En dat hij niet précies hetzelfde doet als een werknemer, terwijl hij véél minder belasting betaalt. Alle andere ZZP’ers hebben niets van doen met dit VAR vraagstuk. Ik (de Ondernemer-ZZP’er) heb alleen dit jaar al ruim 50 klanten. Moet ik met al die 50 klanten om tafel om een BGL in te vullen? Ik dacht het niet. De lage lonen ZZP’er is écht niet aan het profiteren, die probeert brood op de plank te krijgen. Is de BGL (Beschikking Geen Loonbelasting) nu de oplossing? De politiek aarzelt. Terecht. Maar mijn angst is, dat ze in hun aarzeling niet eens beseffen dat ze 4 soorten ZZP’ers meesleuren in hun VAR problematiek die helemaal niks te maken (moeten) hebben met de VAR. Wil je meer lezen over de VAR en de BGL? Eerder schreef ik daar al een artikel over.
Het ‘verplichte-sociale-verzekeringen-Vraagstuk’ gaat over de Lage Lonen-ZZP’er
De Lage Lonen ZZP’er loopt risico’s en hij heeft geen geld om ze te verzekeren. De AOV is te duur, en er blijft aan het einde van de maand ook niks over om te sparen voor de oude dag. Maar de Lage Lonen ZZP’er heeft vaak wel een gezin te onderhouden. Ik begrijp dus dat we een oplossing moeten vinden voor deze groep. Maar laten we dit probleem dan bij de kern aanpakken. En dat betekent dat we (en eerlijk is eerlijk, ik weet ook niet hoe), moeten zorgen dat deze mensen óf weer in loondienst kunnen, óf dat ze een redelijk tarief krijgen voor hun diensten. Maar laten we in hemelsnaam niet het kind met het badwater weggooien. Want de ondernemer-ZZP’er en de interim-ZZP’er die wíllen helemaal geen verplichte verzekeringen aan hun broek. Ten eerste zijn ze ZZP’er geworden zodat ze dat lekker zelf kunnen regelen, en ten tweede hebben ze geld zat óm het zelf te regelen.
De UWV-ZZP’er en de Hobby-ZZPer worden te duur voor de staat
Dankzij alle fiscale voordelen betalen ZZP’ers met een eenmanszaak mínder belasting dan werknemers in loondienst. Dat is ooit zo bedacht om ondernemerschap te stimuleren, en ter compensatie voor de kosten die je als ondernemer hebt en de risico’s die je als ondernemer loopt (werkloosheid, arbeidsongeschiktheid, ouderdom) die je niet kunt verzekeren (werkloosheid) of zelf moet verzekeren. Nu zegt de overheid dat ‘De ZZP’er’ te duur wordt. Maar om wie gaat dát dan eigenlijk? Toch niet om de ondernemer-ZZP’er of de interim-ZZP’er die een ton per jaar verdient? Die brengt echt wel geld in het laatje. Dan gaat het om al die ZZP’ers die maar weinig verdienen, en daardoor amper belasting betalen. Als je rond de € 25.000 winst maakt, betaal je dankzij de fiscale voordelen amper belasting. Maar de UWV-ZZPer is ZZP’er geworden op verzoek van diezelfde overheid. Dus die kunnen ze ook niet bedoelen. En die lage-lonen ZZP’er verdient amper wat terwijl hij zich een slag in de rondte werkt. Dus die bedoelen ze hopelijk ook niet. Laten we hen in hemelsnaam alle fiscale voordelen gunnen. Dan blijft alleen de Hobby-ZZP’er over. Ik vraag me af of dat er genoeg zijn om het probleem op te lossen…
Advies aan de politiek:
- Stop met het spreken over ‘dé ZZP’er’. Maak helder over wíe je het hebt. Want er zijn (minimaal) vijf groepen ZZP’ers die compleet van elkaar verschillen in inkomen en problematiek. Identificeer de verschillende groepen en zoek de juiste oplossing bij de juiste ZZP’er.
- Ondersteun de ZZP’er die noodgedwongen ZZP’er is maar die onvoldoende kan verdienen om zijn eigen broek op te houden. Zorg er óf voor dat hij toegang heeft tot betaalbare sociale voorzieneningen of (beter!) denk na over hoe de markt zo gereguleerd kan worden dat ze niet tegen dumptarieven hoeven te werken. Maar richt je daarbij alleen op díe groep. Het gros van de ZZP’ers wil en hoeft geen overheidsbemoeienis in deze.
- Regel een VAR of BGL (of iets anders) voor de ZZP’er die ten onrechte profiteert van de fiscale voordelen. Maar laat daar de ondernemer niet de dupe van worden.
- Herzie het héle belastingstelsel. Begin overnieuw, ga niet iets wat al complex is nog ingewikkelder maken. En als je werkelijk van mening bent dat ondernemers met een eenmanszaak te weinig belasting betalen, neem dat dan mee in dat nieuwe stelsel. Maar wel op basis van overwegingen die gericht zijn op ondernémers, en niet op dat kleine groepje wat maar weinig bijdraagt aan de staatskas.
Wat vind jij?
Wat vind jij? Wat is jouw advies naar de politiek? Ik hoor graag jouw mening of advies!
Vind je dit artikel interessnant? Wil je het dan delen?
Wat een goed stuk Femke! Ben het helemaal met jou eens en dat de term zzp eigenlijk helemaal niet gebruikt moet worden zoals die nu wordt gebruikt.
Zoals je terecht zegt bestaat “de zzp-er” namelijk helemaal niet. Net zomin als dat de Nederlander of de werknemer bestaat. Men moet dan ook in de discussie het helemaal niet hebben over de zzp-ers maar veel specifieker zijn. Sowieso denk ik dat het juridisch bijna niet haalbaar is om zzp-ers te categoriseren, want wanneer ben je dat dan wel en wanneer niet?
Ik ben geen expert maar begrijp bijvoorbeeld dat de kosten om iemand in dienst te nemen gigantisch zijn, evenals de risico’s. Volgens mij is dat eigenlijk het echte probleem en is dat de reden waarom bedrijven geen personeel aannemen en veel werk uitbesteden aan de lage lonen zzp-er.
Wat betreft de Webwinkel zzp-er denk ik dat we dat als een goede ontwikkeling moeten zien, mensen leren er veel van, gaan ondernemend aan de slag, investeren en dragen bij aan de economie. Dan betalen ze misschien wat minder belasting, laten we dat zien als een stimulans vanuit de overheid om juist te gaan ondernemen. Beter dan op de bank zitten.
Ik be er ook van overtuigd dat de huidige mogelijkheid om makkelijk als ondernemer te beginnen de belangrijkste reden is dat de werkloosheid en de crisis niet veel erger zijn geworden. Iets waar we dankbaar voor moeten zijn, nu wil de overheid dit laatste restje flexibiliteit uit de markt halen. Kortzichtig lijkt mij, want er komt vroeg of laat weer een crisis en dan zijn de rapen pas echt gaar.
Als laatste wordt er in de huidige discussie vooral vanuit de politiek erg makkelijk vergeten dat de meeste zzp-ers gelukkig zijn en liever niet in loondienst willen!
Dank voor je uitgebreide reactie Jasper. Je doet mooie toevoegingen. De kosten van iemand in dienst nemen zijn volgens mij nog steeds lager dan een ZZP’er inhuren (althans, in de zakelijke dienstverlening, waar de tarieven toch vaak tussen de 70 en 150 euro per uur liggen; hoe dat in de bouw en de zorg zit weet ik eerlijk gezegd niet), maar de risico’s van iemand in vaste dienst zijn veel hoger. Een zzp’er kun je (bij wijze van spreken) van het ene op het andere uur ontslaan. Dus, werk op, zzp’er weg. Maar heb je iemand in loondienst, dan zit je gerust nog een jaar of langer (of die tijd in euro’s) aan hem vast.
En inderdaad, hoe kortzichtig van de politiek om de laatste flexibiliteit uit de markt te schrappen…
Laten wij eerst eens door het woord politiek een grote streep zetten en het vervangen door volksvertegenwoordigers, die moeten gaan doen waarvoor wij hen gekozen hebben. En als zij dat niet gaan doen, dan moeten wij hen bij de eerst volgende verkiezingen daar keihard voor afstraffen. Ons land begint zo langzamerhand af te dalen naar een ontwikkelingsland, die bestuurt wordt door incompetente politici. Het ontbreekt aan visie. Hun enige visie is op zo’n kort mogelijke termijn zoveel mogelijk geld binnen harken door allerlei idiote belastingverhogingen om het vervolgens door te sluizen naar Brussel. Het wordt tijd dat er mensen in ons land op gaan staan, die het wel goed voor hebben met de mensen die in ons land wonen. Mijn oproep is met name gericht aan mensen, die echt visie hebben. Sta op. Ik ben er klaar voor.
Beste Femke,
Ik ben nog altijd heel blij met je boek (dat legde een gezonde basis voor mijn bedrijf) en doorgaans vind ik je stukjes ook heel lezenswaardig. Van het stukje van vandaag wordt ik echter een beetje verdrietig vanwege de sneer die je uitdeelt aan de webwinkelier. Ik hoop niet dat je hiermee de overheid op een idee brengt om deze categorie maar eens buiten de voorzieningen te gaan brengen.
Ik heb sinds een jaar een webwinkel en je hebt werkelijk geen idee hoeveel tijd het me wekelijks kost om deze in de lucht te houden. Ik kan het zeker niet af met avondjes achter mijn computer in ieder geval! Ik importeer de (gerecyclede) grondstoffen voor mijn product, laat de producten in NL maken, ben dagen in de weer met goede webfotografie, heb mijn handen vol een een salesstrategie omdat een webwinkel niet uit zichzelf klanten trekt, ik sta op beurzen en evenementen…
Ik snap echt niet waarom je de webwinkel apart wegzet en bijvoorbeeld anders benadert dan een fysieke winkel; we hebben in Nederland toch geweldige voorbeelden van vrouwen die zeer succesvolle webondernemers zijn? Er zijn vast ook veel webshops die als flauwe tussenhandel fungeren, maar er zijn ook veel flauwe winkels met cheape producten uit China, wat is het verschil?
Ik heb je hoog zitten en ik denk dat je in jouw positie een verschil kunt maken in het ZZP-debat. Met jouw tips en spreadsheet lukt het me goed om een overzichtelijke urennorm-verantwoording af te leggen. Als je ter illustratie van het debat een inkijken wilt hebben in het leven van de webwinkelier en die van veel kennis/collega’s, dan laat ik je graag even zien hoe mijn 80-urige werkweek is opgebouwd!
Een hartelijke groet en veel succes met je onderneming,
Barbara, http://www.culturefabric.nl
Dank Barbera, dat je de moeite neemt om zo uitgebreid te reageren nadat je verdrietig werd van mijn artikel. En mijn welgemeende excuses. Ik voel het ook. De sneer is niet zo bedoeld. Ik was op zoek naar een metafoor voor een categorie die er wel is. De categorie ondernemers die het midden houdt tussen ondernemer en hobbyist. Die wellicht jaren niet heeft gewerkt, en nu dankzij de nieuwe economie mogelijkheden ziet om wel wat te doen. Die daar niet veel mee verdient, maar dat ook niet wil. Ik dacht aan deeltijd-zzper of hobby-zzp’er, maar dat leek de lading niet te dekken. Ik had er nog een in mijn hoofd, maar die was nog veel erger…. Maar, ik ben het gewoon helemaal met je eens dat deze niet goed is. Er zijn onwijs veel innovatieve, succesvolle en gave webwinkel-zzp’ers. Die vallen voor mij in de categorie ondernemer-zzp’er. Hoe zullen we de laatste categorie noemen? Heb je een suggestie? Iemand anders? Dan pas ik het gewoon aan! Voordat ik dit artikel richting pers stuur. Want ik geloof dat ik dat maar eens moest doen.
En wat een prachtige webwinkel Barbara! En een mooi verhaal!
Fantastisch artikel. Ik hoop dat het onder de aandacht komt van de politiek!
Dank Aliette, waar zal ik het eens heen sturen? Suggestie?
Mooi artikel weer Femke. Ik hoop dat de politiek ook mee leest.
Het lijkt er weer op dat er gestuurd wordt op uitzonderingen. Iets dat in het bedrijfsleven uit ten boze is.
Mijn advies aan de politiek:
Focus je op het grote geheel, er zullen altijd excessen blijven.
Laat de ondernemer met vrijheid ondernemen.
En laat de ondernemer geen administrateur worden.
Dank Tammo, en eens! Focus je op het grote geheel. Laat de ondernemer ondernemen. Thx 🙂
Ik stem ook op de ZZP van Femke Hogema!
Het is toch van de zotte dat de overheid haar zaken steeds achteraf regelt. Er is zoals Femke terecht stelt geen sprake van “De ZZP-er”. En achter de schermen is de wet- en regelgeving nog niet eens op orde.
Wanneer onze Belastingdienst straks met onverwachte naheffingen komt zijn de ondernemers met hun ondernemende instelling uiteindelijk weer de dupe. Ondernemen wordt in die zin niet beloond in Nederland.
De ZZP van Femke Hogema ( lol ! ) die legt hier een mooie pijnplek bloot.
Heel Nederland zit vol met ondernemers die wij voor ZZP-er ‘verslijten’ en niemand weet precies van de hoed en de rand.
Het is de schone taak van de overheid om hier glashelder in te zijn.
Ik ben zelf deels VAR-ZZP-er en deels ZZP-ondernemer, feitelijk dus een ZZP-Hybride-Ondernemer.
Ook ik weet niet hoe dit wetmatig in elkaar steekt, maar ja ik ben in eerste instantie ondernemer en richt mijn energie dan ook het liefst op ondernemen!
Femke Hogema van de ZZP heeft hier zeker een punt dat Den Haag snel moet bereiken! Dus 1 ding weet ik wel in deze warrige tijd,….Ik stem op de ZZP.
Zeer goed stuk Femke. Inmiddels binnen mijn [politieke] kanalen rondgestuurd
Wat gaaf H. Groen; dank!!! Ik ben zeer benieuwd, het zou wel gaaf zijn als dit stuk wordt opgepikt 🙂
Beste Femke,
Het lijkt erop dat jij je wil distantiëren van zzp ers die “maar” 25.000 winst maken.
Wat is er mis met 25.000 euro per jaar verdienen en weinig belasting betalen?
Deze mensen maken toch ook geen aanspraak op ww? Of zijn er aanwijzingen dat deze categorie de samenleving geld kost?
Ze zijn happy met weinig en daardoor waarschijnlijk vaak ook gezond. Zieke mensen kosten m.i. veel geld.
Zijn de hoge uurlonen die jij noemt niet een deel van het probleem? Een uurloon tussen de 35 en de 50 euro en trots zijn dat je in je eigen levensonderhoud kan voorzien is m.i. een gezonde en realistische manier van leven.
Hoi Bas,
Dank voor je reactie. Ik begrijp je reactie wel. Ik klink inderdaad negatief over de hobby-zzp’er. De vraag of dat helemaal terecht is, is een relevante vraag. Er is inderdaad weinig mis met maar 25.000 euro per jaar verdienen. Alleen… als het gaat om ondernemerschap, denk ik dat het wel goed is dat ik daar mijn vragen bij stel. In mijn optiek kun je met ‘maar’ 25.000 geen gezond bedrijf neerzetten. Een gezond bedrijf hebben betekent dat je winst maakt, investeert, zorgt voor de oude dag, een buffer opbouwt en meer. Met zulke lage winsten lukt dat niet. Als ik me dan vervolgens verplaats in onze overheid (ik kan dat natuurlijk niet, maar ik kan een poging wagen); dan kan ik me ergens voorstellen dat déze groep te duur wordt. Omdat deze groep wel alle fiscale voordelen heeft, maar geen significante bijdrage levert aan de economie. Aan de andere kant; ze maken ook geen aanspraak op ww; dus waar zeuren we om. Het verhaal heeft vele kanten; maar ik neem je opmerking mee; ben ik ten onrechte neerbuigend over deze lage winst; of kan ik dat wat objectiever formuleren? Dank dus.
Ik hoop ook op een nuancering van De ZZP’er en heb voor mezelf een soortgelijke verdeling gemaakt als jij.
• De ondernemende ZZP’er
• De urenverhuurder (niet te verwarren met een ondernemende ZZP’er die op basis van uurtje/factuurtje werkt!)
• De schijnzelfstandige (mensen die gedwongen als zelfstandige werken, puur en alleen omdat dat voordeliger is voor de opdrachtgever, die voorheen de werkgever was)
Ik maak een onderscheid op instelling (ondernemendheid), niet op verdiensten of uren.
Om die reden zit er in mijn rijtje ook geen ‘hobby-ondernemer’.
Dat ondernemers met een Eenmanszaak (EZ) minder belasting betalen dan een werknemer bij een gelijk bruto inkomen, vind ik niet meer dan logisch.
Een terechte ‘compensatie’ voor de risico’s die de ondernemers zelf moeten dragen, of ze die nou (kunnen) afdekken of niet.
Hebben ze niks opzij gelegd voor hun oude dag? Dan zullen ze het moeten doen met alleen maar AOW (als die tegen die tijd nog bestaat), net als iedere andere Nederlander die geen aanvullende pensioenvoorziening heeft.
Dat wat ze regelen, hoeft niet altijd in de vorm van geld te zijn. ZZP’ers (en andere ondernemers met een EZ) hebben een heel arsenaal aan mogelijkheden anders dan een gerichte lijfrente-oplossing.
Wat dan ook de reden is dat ik fel tegenstander ben van verplichte ‘pensioen’-premie. Maar da’s weer een hele andere discussie. 😉
Dank voor je reactie Renée,
mijn hobby zzp’er ben ik idd ook nooit echt happy mee geweest 🙂
Bij een volgend artikel doe ik een poging dat wat te nuanceren. Jouw indeling is ook een mooie.
Ik ben het eens met wat je schrijft. Maar we zijn het wel vaker met elkaar eens merk ik in de FB groepen.
Groetjes en tot ziens weer!
Nou dat je stof hebt doen opwaaien met dit artikel is duidelijk. En ongelofelijk dat het inmiddels bijna een jaar oud is en nog steeds speelt. Grappig dat iedereen er iets anders uitpikt. Ik viel over het aantal opdrachten per jaar. Volgens mij ligt dat ook aan je vakgebied. Ik ben toch echt een ondernemer, actief op mijn website, social media en bloggen, sta op beurzen, investeer in mijn bedrijf en mijzelf 🙂 maar mijn soort opdrachten zijn van langere duur en dus geen 50 in het jaar…
En zo heeft iedereen iets wat haakt en dát maakt het een goed artikel. Het zet je aan het nadenken.
Dank Ineke,
Voor je reactie, en dat je voorbij je eigen emotie kunt kijken 😉
Ik ben in dit artikel idd her en der nogal kort door de bocht en zwart/wit. En ik ben het met je eens dat het dáárom goed is, maar ik begrijp ook heus de kritiek. die is namelijk ook écht terecht hihi.
groetjes femke