Manieren om pensioen op te bouwen voor ZZP’ers
In mijn vorige artikel schreef ik over 5 pensioenfabels. Dat maakte wel wat los. Ik kreeg reacties van ondernemers die tot hun schrik moesten bekennen dat ik de vinger op de zere plek had gelegd. Ze kijken uit naar dit artikel, waarin ik jou (zzp’er met een eenmanszaak, vof of maatschap) vertel welke manieren er zijn om pensioen op te bouwen. Voordat ik op die manieren in ga geef ik je eerst drie overwegingen die belangrijk zijn bij je keuze. Belangrijke overwegingen bij het opbouwen van een voorziening voor de oude dag (pensioen)
Risico versus Rendement:
Het is eigenlijk heel eenvoudig; bij een laag risico heb je weinig rendement. Bij een hoog risico heb je een in potentie een hoger rendement.
Als het gaat om de opbouw van pensioen, realiseer je dan dat het tijdsaspect een belangrijke rol speelt. Het is de bedoeling dat je geld langere tijd vast staat. Het lukt eigenlijk alleen om een serieuze voorziening voor de oude dag op te bouwen wanneer je geld enigszins rendeert. Helemaal risicoloos een voorziening voor de oude dag opbouwen is daarom lastig.
Flexibiliteit in inleg:
Voor de meeste zzp’ers is het aan te raden te kiezen voor een flexibele manier van pensioenopbouw. Omdat je inkomsten van moment tot moment verschillen, is het fijn wanneer je niet vastzit aan een vaste maandelijkse of jaarlijkse inleg. Daarnaast geeft flexibiliteit je de mogelijkheid je keuze aan te passen wanneer de externe omstandigheden (denk aan fiscale wet- en regelgeving maar ook beurskoersen) veranderen.
Fiscaal aantrekkelijk:
Je kunt als ZZP’er met een eenmanszaak fiscaal aantrekkelijk of fiscaal onaantrekkelijk pensioen opbouwen. Fiscaal aantrekkelijk betekent dat de premie (inleg) aftrekbaar is en de uitkering belast. Je betaalt nu minder belasting doordat de premies afgetrokken worden van het belastbaar inkomen. Wanneer je met pensioen gaat is de uitkering belast, maar dat is tegen een lager tarief. Fiscaal onaantrekkelijk sparen betekent dat je geld apart zet op een normale spaarrekening. Is je spaartegoed hoger dan € 21.330 (2015), dan betaal je 1,2% vermogensrendementsheffing over het deel wat boven de € 21.330 uitkomt. Je hebt dus geen aftrekpost en je betaalt belasting over je spaargeld.
Jaarruimte:
Je mag overigens niet onbeperkt fiscaal voordelig sparen voor de oude dag. Hoeveel je mag aftrekken is gebonden aan je jaarruimte. Hoe groot je jaarruimte is, is afhankelijk van je ‘pensioengat’. Je berekent je jaarruimte met de Rekenhulp Jaarruimte van de Belastingdienst.
Lijfrente
Al sinds jaar en dag hebben zzp’ers met een eenmanszaak de mogelijkheid om een lijfrentepolis af te sluiten en op die manier een voorziening op te bouwen voor de oude dag. Het hebben van een lijfrenteproduct is een fiscaal aantrekkelijke manier om pensioen op te bouwen. De premie is aftrekbaar en de uitkering die je ontvangt als je met pensioen gaat, is belast. Maar waarschijnlijk wel tegen een lager tarief. Daarnaast hoef je over het gespaarde kapitaal geen rente te betalen in Box 3. Wat wel moet over ‘normale’ spaargeld wat boven de € 21.330 uitkomt. Tot slot hoef je een opgebouwd kapitaal in een lijfrentepolis niet ‘op te eten’ wanneer je onverhoopt geen ander inkomen meer hebt en je aanspraak wilt maken op bijstand.
Lijfrentepolissen hebben geen beste naam. Alle woekerpolissen die wij massaal hebben afgesloten, waren lijfrentepolissen. Veel lijfrentepolissen kenden een bizar hoge en onduidelijke kostenstructuur. Daar is veel verbetering in gekomen. Een lijfrentepolis kan een prima product zijn.
Banksparen / Bankbeleggen
Veruit de meest populaire manier om een voorziening voor de oude dag op te bouwen voor zzp’ers is banksparen / bankbeleggen (vanaf hier heb ik het voor het gemak over banksparen.) Bankspaarproducten zijn fiscaal aantrekkelijke producten. Dat komt omdat je spaart op een geblokkeerde rekening, die speciaal bedoeld is voor de oude dag. De inleg is aftrekbaar van de winst, en de uitkering is belast. Banksparen lijkt veel op lijfrente. Maar er zijn wel een aantal grote verschillen. De twee belangrijkste verschillen tussen banksparen en lijfrente producten zijn:
1. Lijfrenteproducten keren meestal levenslang uit. Bankspaarproducten keren maximaal 20 jaar uit. Word je heel oud, dan heb je de laatste jaren van je leven dus geen uitkering uit je bankspaarproduct.
2. Bankspaarproducten hebben een volledig transparante kostenstructuur. Lijfrenteproducten zijn al een stuk transparanter geworden dan dat ze waren. De echte woekerpolissen zouden niet echt meer moeten bestaan. Maar bankspaarproducten zijn over het algemeen wel transparanter en goedkoper dan lijfrenteproducten.
FOR (Fiscale Oudedagsreserve)
Ondernemers met een BV kunnen in eigen beheer pensioen opbouwen. Ondernemers met een eenmanszaak, vof of maatschap kunnen dit niet. Om deze ondernemers tegemoet te komen is de FOR in het leven geroepen. Dat klinkt logisch, maar het grote probleem met de FOR is dat het geen oudedagsvoorziening is. De FOR is enkel en alleen uitstel van belasting. Wanneer je stopt met ondernemen (je gaat met pensioen, in loondienst of je stopt om een andere reden met ondernemen) dan moet je afrekenen over de opgebouwde FOR. Stel dat je 5 jaar FOR opbouwt, dan moet je al snel tot € 25.000 belasting betalen over de opgebouwde FOR. Dat is niet niks. Vooral niet als je het geld niet apart hebt gezet. Wat is dan het nut van de FOR?, vraag je je wellicht af? Het belangrijkste voordeel van de FOR is dat je maximaal € 8.631 (2015) van de winst mag aftrekken. Over dit bedrag betaal je dus nu geen belasting. Dat is prettig voor je cashflow in het betreffende jaar. Maar je zadelt jezelf wel met een schuld op. Vergeet dat niet. De FOR is daarnaast ook heel handig wanneer je in de hoogste belastingschijf valt en je hebt nog geen keuze gemaakt voor een oudedagsproduct. Je past in het betreffende jaar de FOR toe, en tegen de tijd dat je een passend product hebt gekozen, hevel je de FOR over naar het oudedagsproduct. Je hoeft dan niet af te rekenen met de fiscus, maar dit kan alleen wanneer je het geld ook daadwerkelijk beschikbaar hebt. Drie concrete tips inzake de FOR:
1. Bouw alleen FOR op wanneer je in de hoogste schijf valt. Anders loop je het risico dat je af moet rekenen tegen een hoger tarief dan dat je hebt afgetrokken. Dan spek je de fiscus.
2. Zet het FOR bedrag ook daadwerkelijk apart. Of tenminste het belastingdeel (grofweg de helft).
3. Bouw de FOR op met een duidelijke reden. Doe het niet per ongeluk en check altijd of je boekhouder accountant niet zonder te overleggen voor jou een FOR opbouwt. Dat doen boekhouders wel eens, want ze creëren een mooi belastingvoordeel voor je. Dat ze tegelijkertijd ook een schuld creëren wordt er niet altijd bijverteld.
Wil je meer lezen over de FOR? Lees dan het artikel wat ik eind 2014 over de FOR schreef.
Het ZZP Pensioen
Sinds kort kunnen zzp’ers zich ook aansluiten bij een pensioenfonds voor ZZP’ers. Daar werd nogal lyrisch over gedaan eind vorig jaar. Maar Het ZZP Pensioen is gewoon oude wijn in nieuwe zakken. Het ZZP Pensioen is in essentie gelijk aan een bankspaar- / lijfrenteproduct. De belangrijkste verschillen tussen het ZZP Pensioen en gewone lijfrente of bankspaarproducten zijn:
– Het ZZP Pensioen heeft redelijk lage kosten.
– Er wordt bijna altijd via het ‘life-cycle’ principe pensioen opgebouwd. Dit betekent dat er gekeken wordt hoeveel jaar jij nog verwijderd bent van je pensioen en dat op die basis een risicoprofiel wordt gekozen. Je hebt geen keuzevrijheid in risico en beleggingsfondsen.
Hoe kies je nu het juiste product of fonds?
Nu weet je wat de mogelijkheden zijn. Kauw er eens rustig twee weekjes op. Over twee weken verschijnt het laatste deel van dit drieluik over pensioenen; ik ga dan in op de diverse producten, fondsen en organisaties. Ik benoem enkele verschillen en geef je zo voldoende handvatten om zelf aan de slag te gaan en de voor jou juiste keuze te maken.
Heb je vragen?
Laat hieronder je reactie achter. Ik reageer altijd!
Vond je dit nuttig? Wil je dit artikel dan delen met je netwerk? Daar doe je mij een groot plezier mee!
Ik heb vorig jaar mijn woeker-lijfrentepolis afgekocht en het geld – na belastingaftrek – gestopt in een ingrijpende renovatie van een huisje in België dat ik samen met mijn vrouw heb en verhuur. De huur wordt voorlopig voor een flink deel ingezet voor rente en aflossing van de hypotheek die ook nog nodig was voor de renovatie. Als de hypotheek afgelost is, is de huur een leuke extra inkomstenbron en na mijn 67e mijn pensioen (bovenop de AOW, als die dan nog bestaat). Vind je dit een handige manier van pensioenopbouw?
Ha Femke,
Ik heb ervoor gekozen om de komende jaren nog geen pensioen op te bouwen, maar zoveel mogelijk van mijn aflossingsvrije hypotheek af te lossen. Dat vind ik niet alleen een prettig idee (de hypotheek is hoger dan de waarde van het huis) maar zorgt er ook voor dat ik steeds minder rente hoef te betalen. Daarnaast vind ik het een prettig idee dat ik tegen mijn pensioen een afgelost huis heb. Over een paar jaar wil ik dan, bij voldoende financiële ruimte, daarnaast ook aan een pensioenregeling beginnen. Ik ben benieuwd wat je van die gedachtegang vindt.
Hoi Arie en Gert,
Jullie hebben beiden een soortgelijke vraag 😉
Ik denk dat het antwoord twee kanten kent.
1. Super goed! Het hebben van schulden (hypotheek) is een behoorlijke last. Hypotheekrente is duur (wel aftrekbaar, maar het hebben van een hypotheek kost alsnog veel geld). Het ‘vrij’ hebben van een eigen woning zorgt voor lagere maandlasten en ik denk dat ook het gevoel van vrijheid een belangrijke rol speelt. Het ‘hebben’ van een tweede huis in zoals Gert beschrijft heeft soortegelijke voordelen. Je hebt bezit en bezit is geld waard. Je ontvangt inkomen uit de verhuur van je bezit. Dat geeft ook vrijheid van leven en handelen. Ik schreef eerder een samenvatting van het boek van Kyosaki (Rich dad, Poor dad) en het hebben van bezit (activa) is een van zijn belangrijkste speerpunten. Hier lees je dat boekverslag: http://financienvoorzzpers.nl/ik-las-voor-jou-het-boek-rich-dad-poor-dad-en-deel-graag-5-waardevolle-lessen-met-je/
2. Het verhaal kent ook een andere kant. Stel dat je onverhoopt zonder inkomen zou komen te zitten en je zou aanspraak moeten maken op de bijstand, dan moet je eerst je eigen huis opeten. Ik denk dat het belangrijk is dat je je bewust bent van dat risico.
Hoi Femke
Wat een verhelderend stuk, dank!
Ik zou graag een pensioen opbouwen met een ecologisch en maatschappelijk verantwoord verantwoord product, bv bij de ASN. Heb je advies?
Dank alvast en groet,
Barbara
Hoi Barbara,
Graag gedaan 😉
In mijn volgende nieuwsbrief (verschijnt over 2 weken) ga ik in op producten en aanbieders. Je vraag wordt daar deels beantwoord. Ik denk dat je daarmee aardig verder kunt!
Ik ga niet specifiek op maatschappelijk verantwoorde producten in, maar geef je wel voldoende advies om mee verder te kunnen. Kun je nog even wachten? 😉
Ik kijk er naar uit, dank!
Beste Femke,
Mijn compliment zoal s je een moeilijke materie op een overzichtelijke en heldere wijze hebt uitgelegd.
-Houd er rekening mee dat de huidige rentestand en vergoedingen voor banksparen en (staats)obligaties heel laag is. En deze situatie kan nog enkele jaren duren. In die situatie waarbij je niet risicovol wil sparen/beleggen, heb je een lage pensioenopbouw.
-Bij een collectieve regeling heb je het voordeel van meer risicospreiding, groter kan op lage kosten en een beter rendement.
-Tenslotte is het zo dat we in deze voorbeelden praten over de opbouw van ouderdomspensioen. Hierbij wordt niet apart weduwen en/of wezen pensioen opgebouwd.
Ik zie uit naar jouw volgende artikel over pensioenen.
Met vriendelijke groet,
Humphrey
Beste Humphrey,
Dank voor je complimenten en je reactie!
dat klopt helemaal wat je zegt; in de paragraaf over risico versus rendement geef ik ook aan dat het risicovrij een voorziening voor de oude dag opbouwen eigenlijk niet kan. Maar jouw aanvulling is fijn!
Ik heb het inderdaad net over weduwen / wezen / nabestaanden pensioen. Ik neem ter overweging of ik daar eens een artikel over zal schrijven.
Dank!
Dank voor je heldere uitleg.
Dank Bart!
Even testen
Wat leuk zeg
Super leuk ja!
Beste Femke,
Ik kwam jouw website toevallig tegen en vond het heel verhelderend.
Ik werk al sinds 2008 als zzp’er en heb ook vril snel een lijfrenteproduct en een arbeidsongeschiktheidsverzekering afgesloten. De AOV is natuurlijk heel geruststellend maar daar bouw ik geen geld mee op. Nu dat die zzp pensioenen op de markt zijn gekomen, vooral het product van Loyalis dat de optie biedt om eerder bij je geld te kunnen als je onverhoopt arbeidsongeschikt wordt, overweeg ik mijn AOV op te zeggen en dat bedrag maandelijks in een zzp pensioen te stoppen. Ik zal dan als het ware in twee potten (lijfrente en zzp pensioen) sparen voor later.
Is dit aan te raden?
Dank alvast en groet.
Hoi Cecily,
het probleem is, dat een AOV je zekerheid biedt voor de lange termijn. Stel dat je de rest van je leven arbeidsongeschikt bent, dan keert de AOV de rest van je leven uit. Wanneer je nu pensioen opbouwt en je wordt volgend jaar arbeidsongeschikt, dan heb je nog maar heel weinig opgebouwd om te benutten. Je kunt daarmee dus niet een langdurige arbeidsongeschiktheid dekken.
Wanneer je over 10 jaar arbeidsongeschikt wordt, dan heb je wellicht wel een aardig potje opgebouwd, maar dat potje ‘eet’ je dan vervolgens op als gevolg van arbeidsongeschiktheid. Je bent dan dus je pensioen aan het opeten.
Al met al – ik vind het geen goed alternatief. Een broodfonds vind ik dan een beter alternatief. Ik zal daar bij gelegenheid eens een artikel over schrijven! Wanneer je je rechts boven aanmeldt voor de nieuwsbrief, dan ontvang je dat artikel vanzelf.
Helder artikel, dank je!
Het enige wat ik nog niet helemaal begrijp, ook niet na het lezen van hoofdstuk 12 uit je boek (3e druk) is de relatie tussen FOR en jaarruimte/reserveringsruimte.
Situatie: ik maak maximaal gebruik van de FOR. Inmiddels 3 boekjaren. Mijn FOR bedrag zet ik ook daadwerkelijk 100% apart op een spaarrekening.
Nu wordt het zo langzamerhand wel eens tijd om een pensioenproduct te gaan kopen. Bijv. banksparen/beleggen.
Het liefst besteed ik het gehele bedrag dat ik in de FOR heb opgebouwd aan dit banksparen/beleggen.
Wat gebeurt er dan?
Ik vermoed:
1 – mijn FOR neemt af met het bedrag dat ik in het banksparen steek;
2 – dit kan zonder belasting af te dragen indien ik mijn jaarruimte (evt. aangevuld met reserveringruimte uit voorgaande jaren) niet overschrijd.
Klopt dit?
Wat me opvalt: heb de rekentool van de belastingdienst gebruikt, en het ene jaar is mijn jaarruimte 6x zo hoog als het andere jaar, terwijl mijn inkomen wel verschilt, maar niet zo extreem.
Groeten,
Jon
Hoi Jon,
Wanneer je de FOR opbouwt hou je rekening met de reserveringsruimte. Stel dat je 5 jaar FOR hebt opgebouwd, dan mag je dat opgebouwde bedrag inderdaad ineens overstorten naar banksperen/beleggen. En je opgebouwde FOR neemt dan inderdaad af met het bedrag wat je in banksparen steekt. De fiscale consequentie van de actie is dus nihil.
Je hoeft daarbij niet opnieuw naar de reserveringsruimte te kijken. Die heb je al in ogenschouw genomen bij het opbouwen van de FOR.
OK helder, dank je wel! Dan ga ik maar even snel checken of ik mijn jaarruimte in het verleden niet heb overschreden. Of geldt altijd: maximale dotatie FOR < jaarruimte. Want dan zit ik veilig…
Hoi Jon, als je Alleen de FOR doet, dan zit je bij mijn weten veilig, maar als je naast de FOR nog iets anders hebt gedaan (lijfrente ofzo) dan niet
Beste Femke,
Als je geld in je FOR hebt opgebouwd en het vervolgens over een paar jaar in een zzp pensioenfonds gaat storten is dit dan fiscaal aftrekbaar in het jaar van storten?
Hoi Danijel,
Ja precies. In het jaar van storten vallen de vermindering van de FOR en de opbouw in het pensioenfonds tegen elkaar weg.
hoi femke,
superverhaal, erg bruikbaar!
nu heb ik een vraag, weet jij het antwoord hierop?
ik heb een eenmanszaak.
de for staat op de balans bij passiva, er staan grotendeels liquide middelen tegenover bij de activa.
deze liquide middelen vallen niet in box3, en de rente moet in box1 opgegeven worden, denk ik.
maar: de liquide middelen staan op een privé spaarrekening.
hoe geef ik dit nu aan?
moet ik het aangeven als geen renteopbrengst in box1 en het saldo box3 laten belasten?
of moet ik de spaarrekening waar de liquide middelen op staan als zakelijk aanmerken en zo uit box3 halen? in dat geval kloppen de saldi niet, want op die rekening staat meer geld dan de hoogte van de liquide middelen bij de activa.
weet jij hoe het moet?
dank en groeten!
Hoi Bob,
Ik zou eerlijk gezegd dat geld op een zakelijke spaarrekening zetten. Dan heb je geen onduidelijkheid met box3 en box1.
maar, nu dat niet het geval is, durf ik niet te zeggen wat te doen. Mijn gevoel zegt: als het op een prive rekening staat, dan is het gewoon belast tegen 1,2%. Je krijgt vragen als je het niet gaat opgeven bij de fiscus, en als je zegt dat het niet belast is omdat het een voorziening is voor de FOR. Maar… je weet maar nooit, wellicht is er een uitzondering op, dat je het niet hoeft op te geven. Bel anders voor de zekerheid de belastingtelefoon!
(en leuk als je het antwoord deelt!)
vraagje: als je kiest voor banksparen. Kan je dan ook aanspraak maken op de bijstand (zonder dat je eerst je bankspaar-vermogen hoeft ‘op te eten’)?
Dat is een goede vraag. Volgens mij wel, maar ik vlieg even een expert in (Hubrien)
Beste Rosanne, iedere vorm van een lijfrentevoorziening (dus bv. banksparen, ZZP-pensioenfondsen of lijfrentepolissen) is tegenwoordig (gelukkig) vrijgesteld voor de bijstand. Het wordt dus nu hetzelfde behandeld als pensioen wat je hebt opgebouwd in loondienst: blijkt ook buiten beschouwing en hoef je dus niet voortijdig op te eten!
Vraagje: als je kiest voor banksparen bij knab: dan kan je de de inleg niet aftrekken van de belastbare winst? ( wat bij ING bv wel kan) ? weet jij dat misschien 🙂
Hoi Rosanne,
Waarom zou dat niet kunnen? Is het een officieel bankspaarproduct bij KNAB? Dus: je geldt staat in principe vast tot aan pensioenleeftijd? Dan zou de inleg gewoon aftrekbaar moeten zijn. Of bedoel je gewoon een standaard spaarrekening? Dan is de inleg inderdaad niet aftrekbaar. IK denk dat het laatste het geval is, want voor zover mij bekend is KNAB gewoon een bank en hebben ze geen officiele oudedagsproducten. Of wel?
Beste Rosanne,
of een inleg in een product wel of niet aftrekbaar is, is afhankelijk van de fiscaliteit en verschilt per bedrijf. bv. KNAB: daar kun je wel sparen of beleggen (in “box 3”), maar je inleg is niet aftrekbaar (en de uitkering dus niet belast t.z.t.). Wel moet je jaarlijks over je totale vermogen in “box 3” mogelijk circa 1% belasting betalen.
Bankpsaren is de term die gebruikt wordt voor lijfrenteproducten die via banken lopen. Om het lekker verwarrend te maken….dat kunnen ook beleggersrekeningen zijn…dan noemen we het: banksparen-beleggen… 🙂
ING heeft dus zowel aftrekbare (bankspaar)producten als niet-aftrekbare spaar/beleggingsproducten.
Ik hoop dat het zo wat duidelijker is, succes met jouw vermogensvorming!