Pensioen voor ZZP’ers, Top of Fop?
Het is er door, lezen we op FB, Twitter en via diverse nieuwsbrieven. Het Pensioenfonds voor ZZP’ers.
RTL Nieuws zegt: ZZP-Pensioenfonds is Fopfonds
ZZP Nederland vindt het Goed nieuws dat het eindelijk zo ver is.
Wat is nou waar? Het is niet eenvoudig om hier een mening over te vormen. Want er staat veel halve informatie en hele meningen in de diverse artikelen. Ik zet alle feiten op een rijtje zodat je je eigen mening kunt vormen!
Wat is pensioen?
In Nederland bestaat het pensioen uit twee delen:
1. De AOW: Iedere Nederlander heeft recht op AOW. De AOW wordt automatisch opgebouwd als je in Nederland woont. Tegen de tijd dat je 67 bent; krijg je jaarlijks een vast bedrag. Nu is dat voor gehuwden ruim € 700,- per persoon per maand netto.
2. Pensioen: Pensioen is uitgesteld inkomen. Tijdens de jaren dat je in loondienst werkt, bouw je pensioen op. Jij en je werkgever betalen beide een deel van de inleg. Het pensioen is een aanvulling op de AOW. Er zijn heel veel verschillende systemen (middelloon, eindloon, beschikbare-premie etc.) die ik niet ga toelichten. Wat bij alle systemen geldt:
– Je pensioen wordt ingehouden van je bruto-inkomen, en over de uitkering betaal je straks belasting.
– Je pensioen hoef je niet ‘op te eten’ zou je tijdelijk in de bijstand komen.
– Pensioengelden worden altijd belegd. Doordat pensioenfondsen enorm groot zijn, wordt het beleggingsrisico gespreid.
– De kosten (administratie van je polis en kosten van het beheren van het geld) worden gedeeld onder alle deelnemers.
– Pensioenfondsen ‘garanderen’ vaak een uitkering, maar we zien nu dat die garantie niet hardgemaakt wordt, en dat pensioenen naar beneden worden bijgesteld wanneer de ‘pot’ niet groot genoeg is.
– Pensioen ontvang je levenslang.
Waarom konden ZZP’ers met een eenmanszaak geen pensioen opbouwen?
ZZP’ers konden geen pensioen opbouwen omdat de meeste ZZP’ers zich niet konden aansluiten bij een officieel pensioenfonds. Sommige beroepsgroepen (bijv. artsen) hadden (en hebben) wel een (verplichte) pensioenregeling voor ZZP’ers maar daar kun je je alleen bij aansluiten als je tot die specifieke beroepsgroep behoort.
Welke alternatieven waren (en zijn) er voor ZZP’ers?
Ik noem de belangrijkste alternatieven:
FOR (Oudedagsreserve)
De belastingdienst heeft speciaal voor ZZP’ers met een eenmanszaak de FOR in het leven geroepen. De FOR is niet meer dan uitstel van belasting. Je mag (als je voldoet aan de urennorm) 11% van de winst aftrekken. Je betaalt dus minder belasting. Het afgetrokken bedrag komt in een fictief potje. De oudedagsreserve. Als je 67 bent, moet je over het totale potje alsnog belasting betalen. Het belangrijkste voordeel van de FOR is dat je nu minder belasting hoeft te betalen. Het belangrijkste nadeel is dat je niks opbouwt (of je moet het bedrag consequent opzij zetten op een bankrekening) en dat mensen vergeten dat ze straks alsnog moeten afrekenen. De FOR kan al binnen een paar jaar oplopen tot tienduizenden euro’s belastingschuld.
Lijfrente
De lijfrente is altijd een echt alternatief geweest om een oudedagsvoorziening op te bouwen. Bij een lijfrente is de maandelijkse premie fiscaal aftrekbaar, en de uitkering is belast. Net zoals een pensioen. Een lijfrente hoef je ook niet op te eten, zou je in de bijstand komen. Het nadeel van lijfrente is de hoge kosten. Het gros van de lijfrentes van de afgelopen jaren behoorde zelfs tot de zogenaamde woekerpolissen. Een lijfrente kan, net zoals een pensioen, levenslang uitkeren. Je moet dan uiteraard voldoende hebben ingelegd.
Banksparen / Bankspaarbeleggen
Banksparen bestaat pas sinds een paar jaar. Banksparen lijkt op lijfrente in die zin dat de inleg fiscaal aftrekbaar is en de uitkering belast. Ook opgebouwde bedragen op een bankspaarrekening hoef je in principe niet op te eten zou je in de bijstand komen. Een groot verschil met lijfrente is dat een bankspaarproduct transparant is. Je weet exact hoe hoog de kosten zijn. Bankspaarproducten zeggen ook lagere kosten te hebben dan lijfrentepolissen. Een ander groot verschil is de uitkering. Een bankspaarproduct kan namelijk niet levenslang uitkeren. De opgebouwde gelden worden in minimaal 5 tot maximaal 20 jaar uitgekeerd. Zou je langer leven; dan ontvang je dus geen uitkering meer uit je bankspaarproduct.
Pensioen in eigen beheer voor ZZP’ers met een BV
ZZP’ers met een BV (vaker genoemd: DGA; Directeur Groot Aandeelhouder), konden altijd al in eigen beheer pensioen opbouwen. Dus binnen hun BV.
Wat is er zo bijzonder aan het pensioenfonds voor ZZP’ers?
Wat echt nieuw is, is dat ZZP’ers nu bij een bestaande pensioenverzekeraar (ABP) een fonds krijgen. Dat kon eerst niet, maar daar heeft het kabinet begin dit jaar groen licht voor gegeven. Dat betekent dat de kosten laag worden gehouden. De jaarlijkse administratiekosten bedragen € 35,- per jaar. Daarnaast dragen ZZP’ers 0,35% van het belegde vermogen aan beleggingskosten af. Aanbieders van vergelijkbare producten (denk aan bankspaarproducten) zitten rond de 0,5% kosten per jaar. Daar komen soms nog jaarlijkse administratiekosten bij kijken die kunnen oplopen tot 10 – 15 euro per maand. Daarnaast is het nieuw dat het opgespaarde geld benut kan worden in geval van arbeidsongeschiktheid.Het is wel bijzonder dat er zo hoog van de toren wordt geblazen, want er is niet echt sprake van een pensioen. Er wordt namelijk niet levenslang uitgekeerd, maar slechts 10, 15 of 20 jaar. Ben je na 20 jaar nog in leven, dan stopt toch je pensioen.
Wat is er volgens de initiatiefnemers zo Top?
1. De kosten zijn laag
2. De inleg is flexibel
3. Je hoeft het opgebouwde pensioen niet op te eten als je in de bijstand komt
4. Het is niet verplicht
5. Je mag het opgebouwde geld ook gebruiken zou je arbeidsongeschikt worden.
En wat is er volgens critici dan zo Fop?
1. Veruit het grootste punt is, dat het geen echt pensioen is. Het keert namelijk niet levenslang uit, maar het keert gedurende 10, 15 of 20 jaar (naar eigen keuze) uit. Ben je daarna nog in leven, dan stopt je pensioen en val je terug op de AOW.
2. De kosten zijn niet extreem veel lager dan bij een aantal bestaande aanbieders van vergelijkbare producten.
3. De inleg is bij banksparen en lijfrente ook flexibel.
4. Je hoeft het opgebouwde geld bij banksparen en lijfrentepolissen ook niet op te eten als je in de bijstand komt
5. Alternatieven zijn ook niet verplicht.
6. Door je gespaarde pensioengeld aan te spreken in het geval vanarbeidsongeschiktheid eet je je pensioen op. Daarnaast is het geen echte verzekering, want als het potje leeg is, stopt de uitkering. Ook als je nog steeds arbeidsongeschikt bent.
7. Een nadeel van het ZZP Pensioen wat ik critici niet hoor noemen, maar wat volgens mij wel relevant is, is dat je bij het Pensioen voor ZZP’ers geen keuze hebt in de fondsen waarin je wilt beleggen. Dat heb je bij alternatieven zoals banksparen / bankspaarbeleggen en lijfrentes wel.
Conclusie:
Het ZZP Pensioen lijkt meer op een beleggingspotje zoals banksparen en lijfrente dan op pensioen. Het belangrijkste verschil tussen een echt pensioen en de huidige mogelijkheden voor ZZP’ers om voor de oude dag te sparen, is dat een pensioen levenslang uitkeert. Het ZZP Pensioen bij ABP keert niet levenslang uit. De vraag is dus of er zo’n groot verschil is met alternatieven voor de ZZP’er zoals banksparen en een lijfrentepolis.
Dit artikel heb ik laten checken door Hubrien Meijaard van Hubrien Financieel Advies. Hubrien en ik hebben ons uiterste best gedaan om een foutloos artikel te schrijven. Wij willen daarbij wel opmerken dat over ieder onderwerp (pensioen, wao, banksparen, For etc. Etc.) heel veel te zeggen valt. Dus 100% volledigheid is onmogelijk.
Hartelijke groet,
Femke Hogema
Vond je dit artikel waardevol? Wil je het dan delen?
Hoi Femke, ik heb me verdiept in de voorwaarden van de bankspaarrekening van de Rabobank en concludeer dat er geen kosten in rekening worden gebracht voor een Toekomstspaarrekening. Je betaalt alleen voor het advies. Ik lees in jouw artikel dat aanbieders van banksparen 0,5% rekenen per jaar. Waar heb je deze informatie gevonden?
Verder vraag ik mij af of er over de winst die gemaakt wordt met de beleggingen door het APG niet eerst nog kosten afgaan voordat ze in de pot worden geboekt als resultaat, verborgen kosten dus??
Dank je wel voor dit artikel Femke, dit is een lastig onderwerp keurig op een rijtje. Verhelderend!
Hoi Martijn,
Dank voor je reactie! BrandNewDay rekent 0,5% kosten. En ik mag hopen dat er geen verborgen kosten zijn. Na alle woekerellende mag dat niet meer voorkomen!
Heel heldere informatie, en voor mij precies op het juiste moment! Dankjewel.
Goed artikel Femke en Hubrien. Dank jullie wel.
Hoi Femke, mooie actie en erg verhelderend.
Een ding begrijp ik nog niet. Uit “Fop” nr 5 maak ik op dat je het potje als een soort arbeidsongeschiktheidsverzekering kunt gebruiken, zolang er nog geld in zit. Het is dus geen verzekering. Maar geldt dit ook voor het pensioen? Dat is dus niet levenslang beschikbaar? Dat zou betekenen dat het inderdaad meer een lijfrente dan een pensioen is.
Hoi John,
Dat is inderdaad het geval; het ZZP Pensioen zoals dat nu wordt aangeboden is niet levenslang beschikbaar. Het wordt uitgekeerd in 10-15 0f 20 jaar. Tot mijn spijt zie ik dat dat niet duidelijk uit mijn artikel blijkt. Dat is wel de grootste fop. Hij staat wel in mijn conclusie, maar had natuurlijk bij de Fop’s moeten staan. Stond er ook in, maar is ergens in het redigeren verdwenen :-(. Zonde! Dank dat je er nog even de aandacht op vestigt. Ik overweeg sterkt om nog een update op mijn nieuwsbrief te versturen! Ik heb het artikel in ieder geval even bijgewerkt (blauwe teksten)
Groet Femke
Dankjewel Femke (en Hubrien), voor dit duidelijke artikel. Ik begon al te denken dat ik een beetje gek aan het worden was, Ik begreep namelijk niet waarom dit pensioenfonds als de beste uitvinding sinds gesneden brood werd gepresenteerd. 😉
In aanvulling op je ‘fop’-puntje 5: in geval van langdurige arbeidsongeschiktheid (of pas een kleine spaarpot), waarbij je anders misschien recht op een bijstandsuitkering zou hebben, eet je bij deelname aan het pensioenfonds dus wél eerst je oudedagsvoorziening op. Terwijl dat bij andere regelingen juist niet het geval is.
Dit vehikel is duidelijk bedacht door niet-ondernemers en een typisch gevalletje van ‘je krijgt waar je voor betaalt’ en/of ‘goedkoop is duurkoop’ en/of ‘be careful what you wish for’.
Ik hoop echt dat potentieel geïnteresseerden zich héél goed laten adviseren, voordat ze hun geld over de balk smijten …
De Pensioenwet vereist overigens voor het begrip “pensioen” geen levenslange uitkering. Het vereiste van levenslange uitkering is het vereiste dat uitsluitend fiscaalrechtelijk is bepaald. In mijn optiek riekt het vereiste levenslange uitkering naar paternalisme en is uitsluitend ingegeven uit angst vanuit de overheid dat de pensioengerechtigde een beroep gaat doen op de bijstand, wanneer de mogelijkheid wordt geboden om de opgebouwde pensioenaanspraken af te kopen en dus niet levenslang uit te laten keren. In Belgie bijvoorbeeld bestaat de verplichting niet om pensioen levenslang uit te keren; daar is het namelijk mogelijk om pensioen af te kopen.
Verder is de gehanteerde term pensioen voor zzp’ers misleidend en onrechtmatig. Deze “pensioenvoorziening” valt immers niet onder de rechtsbescherming van de Pensioenwet. De initiatiefnemers hadden daar zelf toch aan kunnen denken?. Het wordt uitgevoerd door een pensioenfonds. Ik ben benieuwd naar de kwaliteit van het bestuur en governance van het pensioenfonds.
Beste Femke, je geeft in je nieuwsbrief aan dat de FOR op je 67e moet worden omgezet omdat de belasting anders het hele bedrag in een keer berekent.
IK heb via andere bronnen , o.a. site van RABO, dat dit tot je 70e kan. Hoe zit dat precies en waar kan ik dat nalezen?
Annette,
Ik heb Hubrien gevraagd of hij hier op wil reageren. Even geduld!
Groet Femke
Beste Annette,
Hubrien en ik hebben een aantal keer heen en weer gemaild, en met onze beide vakanties er tussen in heeft het antwoord even op zich laten wachten. Maar;
Kijk in ieder geval even op de website van de belastingdienst: http://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/zakelijk/winst/inkomstenbelasting/inkomstenbelasting_voor_ondernemers/fiscale_reserves/oudedagsreserve
en dan met name het stukje onder ‘afname oudedagsreserve’.
Hier staat dus: pas als je de onderneming feitelijk stopt moet je afrekenen over de FOR. Dat hoeft dus niet je 67e te zijn maar kan ook je 70e of later zijn.
Hier is bewust voor gekozen, omdat veel zelfstandigen na ingang AOW gewoon doorwerken.
Als de FOR-reserve echter hoger wordt dan het ondernemingsvermogen (balanstotaal) moet er wel gestopt worden op de AOW-leeftijd.
Wanneer je de FOR wilt omzetten in een lijfrente, heb je rekening te houden met de lijfrenteregels en die zijn sinds 2013:
uiterlijke ingangsdatum bij een gewone lijfrente: AOW-leeftijd + 5 jaar. Straks dus 67+5 = 72, en als AOW-leeftijd weer verder opschuift die leeftijd + 5 jaar
Echter! Omdat (zie hiervoor) zelfstandigen nogal eens plegen door te werken tot ze omvallen heeft in 2003 de Staatsecretaris al besloten dat deze uiterlijke ingangsleeftijd niet voor hen geldt.
Logisch, want vaak kunnen de lijfrentes alleen gekocht worden door de vrijkomende liquiditeiten bij verkoop van hun zaak en dat zouden ze dan verplicht op uiterlijk hun 70e moeten doen…
En dit sluit dan weer aan met bovenstaande voorwaarden voor afname van de reserve.
Dank voor je uitgebreide antwoord. Hier kan ik wat mee.
Groet
Annette Sax
Heel helder artikel, ik sla het er regelmatig weer even op na. Dank je!
Hallo,
Ik had een vraag over pensioen,ik sta bij de kvk ingeschreven als schilder dus benik verplicht pesioenaf te dragen terwijl dat heel moeilijk voor mij is ik kan me net redden zoals zoveel zzp ers. Mijn vraag is dus als ik mijn actieviteiten bij de kvk verander in dienstverlening ben ik dan ook verplicht pensioen af te dragen.
Leuk stukje om te lezen.
Groet Cees
Interessant artikel, bedankt voor de informatie en het delen van je post!